Pierwsza lekcja geografii

Dowiedz się, jak wykorzystać geografię, by zachęcić dzieci do korzystania z ich naturalnej ciekawości i poznawania świata wokół nich.

Dr Paula Owens, przedstawicielka Brytyjskiego Towarzystwa Geograficznego oraz główna konsultantka animacji „Odlotowcy. Go Jetters” wyjaśnia, jak za pomocą geografii zachęcać najmłodszych do wykorzystywania ich naturalnej ciekawości świata.

Ciekawskie umysły

Dzieci od najmłodszych lat wykazują zainteresowanie otoczeniem i chcą wiedzieć wszystko. Jeśli spotkałeś się już z pytaniami, dlaczego góry są wysokie, dlaczego pada deszcz lub dlaczego tak długo trwa podróż do niektórych krajów, to znak, że twoje dziecko jest gotowe na porcję geografii!

Zazwyczaj wydaje nam się, że geografia dotyczy wyłącznie położenia miejsc na mapie, ale dziedzina ta jest o wiele bogatsza. Uczy nas o cechach Ziemi, takich jak oceany, wyspy, pustynie i lasy, a także o zmianach klimatycznych, pogodzie i rozwoju ludzkości. „Geografia pomaga zrozumieć, w jaki sposób nasze działania na jednej stronie kuli ziemskiej wpływają na ludzi, miejsca i środowiska po jej drugiej stronie”, mówi dr Owens.

Co takiego fascynuje dzieci w geografii?

Nasze pociechy są prawdziwymi odkrywcami. Uwielbiają eksplorować swoje otoczenie: przydomowe ogrody, parki, uliczki. A dalszy świat poznają dzięki książkom, opowieściom i podróżom. Niektóre z nich mogą zdobywać wiedzę także dzięki własnemu pochodzeniu.

Dr Owens dodaje, że najmłodszych interesują drobne elementy codzienności: gałązka, norka w ziemi lub kamyk o dziwnym kształcie. Geografia pomaga im doskonalić swe zdolności poznawcze. Fascynują się także ludźmi pochodzącymi z różnych części świata. Możesz posłużyć się mapą lub globusem, aby wytłumaczyć, jak na co dzień mieszkańcy odległych krain wykorzystują naturalne zasoby ziemi, rośliny oraz zwierzęta. Na przykład opowiedz, jak budują domy – dlaczego niektórzy lepią je z gliny, inni stawiają na palach, a jeszcze inni są nomadami.

Jak zainteresować dziecko geografią?

Sugestia dr Owens jest bardzo prosta: wyjdź na zewnątrz! „Prawdziwy świat leży tuż za progiem Twojego domu. Bez względu na to, czy mieszkacie w mieście, czy na wsi. Wyjdźcie mu naprzeciw, rozmawiajcie o nim, razem dostrzegajcie ciekawostki i zadawajcie pytania.”

Nie musisz kupować kosztownych map ani globusów – wystarczą pocztówki, plakaty, układanka czy zwykły atlas drogowy. Dr Owens sugeruje, by zaopatrzyć się w tani, dmuchany globus i zaprezentować maluchowi planetę w wersji trójwymiarowej. Możecie też samodzielnie sporządzić proste mapy – na przykład narysować drogę do najbliższego sklepu, domu przyjaciół, do szkoły lub przedszkola.

Spróbuj zainteresować dziecko także słynnymi zabytkami i zjawiskami przyrodniczymi. Piramidy egipskie w Gizie, Wodospady Wiktorii w Zambii, wieża Eiffla w Paryżu czy Wielki Kanion w Arizonie to tylko niektóre z nich.

Jak geografia może wspomagać rozwój umiejętności czytania, pisania i zdolności matematycznych

Gdy nasze dzieci chodzą już do szkoły lub starszej grupy przedszkolnej, przywiązujemy ogromną wagę do umiejętności czytania, pisania i liczenia. Nie zapominajmy, że nauka geografii może te umiejętności uzupełniać i rozwijać. Najlepiej wszak sprawdzają się one w praktyce. „Geografia wymaga szerokiego zasobu słownictwa. Trzeba przecież nazywać obiekty geograficzne i opisywać zmiany, jakim podlegają. Takie próby pozwolą dzieciom poczuć się komfortowo w rozmowach na temat świata i lepiej rozumieć codzienne zdarzenia.”

Najlepiej jednak naukę geografii wspomaga chyba matematyka, jej język i pojęcia takie jak odległość, czas, pojemność, skala, wysokość i kształt są niezbędne do opisu świata.

„Jak wysoki jest Mount Everest? Gdzie się znajduje? Jak to daleko od mojego domu? Jak duży jest mój kraj w porównaniu z krajami sąsiednimi?” Możemy przedstawiać dzieciom te dane w przyjemny sposób, na przykład posłużyć się kolorowymi wykresami, rysunkami czy tabelkami.

Grajcie w gry!

Gry to wspaniały sposób na naukę geografii. Dr Owens podaje szereg pomysłów na wspólną zabawę:

• Weźcie globus i dawaj dziecku zadania, np.: „wskaż gorący/zimny kraj”.
• Zagrajcie w „Odlotową grę” na stronie internetowej CBeebies. Polega ona na odbudowywaniu zniszczonych zabytków (np. piramid).
• Poszukajcie ukrytego skarbu przy wykorzystaniu własnoręcznie sporządzonej mapy.
• Zagrajcie w grę pamięciową – wystarczy wydrukować zdjęcia i opis położenia znanych obiektów lub zjawisk geograficznych, wyciąć i przykleić na kartce. Dziecko ma za zadanie dobrać w pary obrazek i lokalizację, np. wieżę Eiffle’a i Paryż.
• Przygotuj prosty ekwipunek podróżnika z mapą, kompasem i aparatem fotograficznym.
• Przy pomocy gliny modelarskiej sporządźcie modele wulkanów lub łańcuchów górskich. Możecie także wyrzeźbić jedno z miejsc odwiedzanych przez Odlotowców zrobić kopię jakiegoś znanego z przygód Go-Jetters na świecie.

autor: DR PAULA OWENS